Πριν από δύο μέρες, η συνάντηση του G8 στο Λονδίνο κατέληξε σε ιστορική διακήρυξη για την ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΣΕ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ. Την διακήρυξη χαιρέτησαν οι άνθρωποι που εργάστηκαν για την πραγματοποίησή της, ο Γουϊλλιαμ Χαιγκ, υπουργός εξωτερικών της Βρετανίας, η Zainab Hawa Bangura, ειδική εκπρόσωπος του Γραμματέα του ΟΗΕ για τη σεξουαλική βία σε καιρό συγκρούσεων, και η Αντζελίνα Ζολί, ειδική απεσταλμένη του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ. Την διακήρυξη συνοδεύει και δέσμευση να διατεθούν $35.5 εκατομμύρια για τον αγώνα κατά της μάστιγας με θύματα όχι μόνο γυναίκες και παιδιά, αλλά ολόκληρες κοινωνίες.
http://www.guardian.co.uk/world/video/2013/apr/11/angelina-jolie-addresses-g8-rape-vide
Το πλήρες κειμενο της διακήρυξης του G8 εδώ
Συνέντευξη της Zainab Hawa Bangura στο UN News Centre: http://www.un.org/apps/news/newsmakers.asp?NewsID=80
Η ομιλία του Γουϊλλιαμ Χαιγκ, υπουργού εξωτερικών της Βρετανίας: (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 12/4)
Η μάστιγα της σεξουαλικής βίας στον πόλεμο
Πολύ συχνά, η διεθνής κοινότητα προσπαθεί να τερματίσει μια σύρραξη ή να αποκαταστήσει κοινωνίες διαλυμένες από τον πόλεμο, χωρίς να αντιμετωπίζει τις αιτίες που κάνουν τόσο δύσκολη τη συμφιλίωση και προκαλούν νέο γύρο βίας. Ο βιασμός και η σεξουαλική βία στον πόλεμο είναι τέτοιου είδους αιτίες. Πριν από δύο εβδομάδες επισκέφθηκα τη Δημοκρατία του Κονγκό και μου έδειξαν τη φωτογραφία ενός πεντάχρονου κοριτσιού, θύματος βιασμού. Στα στρατόπεδα προσφύγων, στα νοσοκομεία, άκουγα ανατριχιαστικές ιστορίες για ζωές που καταστράφηκαν, για γυναίκες που απομονώθηκαν από τις οικογένειές τους, οικογένειες που διαλύθηκαν και θύματα που προσβλήθηκαν από πολύ σοβαρές ασθένειες μετά τις επιθέσεις εναντίον τους. Και όλα αυτά, ενώ οι δράστες συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά υπό το επαίσχυντο καθεστώς ατιμωρησίας.
Από τη Βοσνία έως τη Ρουάντα και από τη Λιβύη έως τη Σιέρα Λεόνε, ο βιασμός χρησιμοποιήθηκε εσκεμμένα ως όπλο που σημάδεψε πολιτικούς αντιπάλους αλλά και ολόκληρες εθνικές και θρησκευτικές ομάδες. Οι πληγές αυτές δεν κλείνουν εύκολα και τα σημάδια δεν φεύγουν ποτέ. Δυστυχώς η ίδια ιστορία επαναλαμβάνεται σήμερα στη Συρία, από όπου έρχονται ανατριχιαστικές πληροφορίες για απλούς πολίτες θύματα βιασμού και βασανιστηρίων, αλλά και για άλλες πράξεις βίας.
Ως πολιτική ηγεσία δημοκρατικών χωρών με πίστη στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, έχουμε χρέος να απαντήσουμε σ’ αυτή την πρόκληση. Οφείλουμε να προσπαθήσουμε να βάλουμε ένα τέλος σ’ αυτό το αποτρόπαιο έγκλημα που έχει ήδη προκαλέσει τόσα θύματα και να εργαστούμε ώστε να τερματιστεί η χρήση του βιασμού ως όπλου. Το έργο που απαιτείται δεν είναι απλό και εμπόδια υπάρχουν πολλά. Πρώτον, ο φόβος και η ντροπή που αισθάνονται τα ίδια τα θύματα. Συχνά διστάζουν να κάνουν οποιαδήποτε καταγγελία λόγω του στίγματος που συνοδεύει τον βιασμό. Αυτός ο δισταγμός επιδεινώνεται από την έλλειψη της κατάλληλης ιατρικής και ψυχολογικής στήριξης. Δεύτερον, είναι δύσκολη η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων που να μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο δικαστήριο, γεγονός που σημαίνει ότι ο αριθμός των διώξεων που μπορούν να οδηγήσουν σε καταδικαστικές αποφάσεις είναι μικρός. Από το 1996, μόνο στο Κονγκό, περίπου 500.000 γυναίκες έπεσαν θύματα βιασμού. Παρ’ όλα αυτά, μόνο ένα ελάχιστο ποσοστό αυτών των υποθέσεων έφτασε μέχρι τα δικαστήρια. Τρίτον, όταν αντιμετωπίζει μια σύρραξη, η διεθνής κοινότητα τείνει να χειρίζεται τον βιασμό ως θέμα δευτερεύουσας σημασίας. Αυτό έχει ως συνέπεια να παραμελούνται τα θύματα, η σχετική χρηματοδότηση να είναι ελλιπής ή και να παρακρατείται, και οι δράστες να κυκλοφορούν ελεύθεροι. Τέλος, δεν υπάρχει επαρκής στήριξη προς τις υπηρεσίες του ΟΗΕ, τους τοπικούς φορείς και τους υπέρμαχους ανθρωπίνων δικαιωμάτων που δραστηριοποιούνται επιτόπου. Κατά συνέπεια, αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και δυσκολεύονται πραγματικά να παρέμβουν αποτελεσματικά.
Ολα αυτά αποτελούν εμπόδια που μπορούν και πρέπει να ξεπεραστούν. Χθες ζήτησα από τους υπουργούς Εξωτερικών των κρατών-μελών του G8 να συμφωνήσουν σε κείμενο δήλωσης η οποία θα υπογραμμίζει την κοινή μας βούληση να εργαστούμε για να εξαλειφθεί η άσκηση σεξουαλικής βίας σε ένοπλες συγκρούσεις, να αντιμετωπιστεί η απουσία λογοδοσίας για αυτού του είδους τα βάρβαρα εγκλήματα και να διασφαλιστεί η ουσιαστική στήριξη των θυμάτων. Σκοπός μου είναι να υπάρξει σειρά πρακτικών δεσμεύσεων που θα περιλαμβάνουν την αναγνώριση των περιστατικών σεξουαλικής βίας ως σοβαρών παραβιάσεων των Συνθηκών της Γενεύης, την εξασφάλιση μεγαλύτερης χρηματοδότησης και μακρόχρονης στήριξης των θυμάτων και υποστήριξη για την υπογραφή ενός νέου Διεθνούς Πρωτοκόλλου στο οποίο θα περιλαμβάνονται συγκεκριμένα κριτήρια για τη διερεύνηση και τη συλλογή αποδεικτικών στοιχείων σε περιπτώσεις σεξουαλικής βίας. Αυτά τα μέτρα έχουν σκοπό να βελτιώσουν τη συγκέντρωση αποδείξεων και να οδηγήσουν σε περισσότερες εισαγγελικές διώξεις. Επίσης, θα ενθαρρύνουν τα θύματα να μιλήσουν και θα διασφαλίσουν ότι θα έχουν τη μακροπρόθεσμη στήριξη που χρειάζονται ώστε να ξαναχτίσουν τη ζωή τους με αξιοπρέπεια.
Η στήριξη του G8 θα αποτελέσει τη βάση για την οικοδόμηση μιας ισχυρής διεθνούς συμμαχίας στο πλαίσιο του ΟΗΕ αλλά και ευρύτερα, κατά της άσκησης σεξουαλικής βίας. Στο G8 εκπροσωπούνται οι ισχυρότερες οικονομίες του κόσμου, με τεράστια διεθνή απήχηση και συνδυασμένη επιρροή. Οταν τα μέλη του συνεργάζονται για έναν κοινό στόχο, μπορούν να φέρουν πραγματικές και διαρκείς αλλαγές στον κόσμο. Μια τέτοια αλλαγή ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα με την εκκίνηση μιας διαδικασίας που σκοπό έχει να τερματίσει μια από τις πιο καταστροφικές πλευρές του σύγχρονου πολέμου. Ως πολιτικοί ηγέτες ελεύθερων κρατών και ως άνθρωποι, έχουμε το καθήκον να πατάξουμε την ατιμωρησία όσων χρησιμοποιούν τον βιασμό ως όπλο και να διασφαλίσουμε ότι τα θύματα δεν θα εγκαταλειφθούν ποτέ ξανά στην τύχη τους.
Μελίττα Γκουρτσογιάννη 