«Η Δύση είναι ατελής, να την τελειοποιήσουμε, όχι να την καταστρέψουμε»
Ο αντιρατσισμός δεν πρέπει να γίνει «πράξη βανδαλισμού», γράφει ο συγγραφέας Καμέλ Νταούντ σε άρθρο του στην “MONDE”. “Με το να δικάζουμε Δύση ως ένοχη για τα πάντα, κινδυνεύουμε να φέρουμε στον κόσμο μια «βαρβαρότητα της εκδίκησης».
Πρέπει να καταστρέψουμε τη Δύση; Να της βάλουμε φωτιά και να την πνίξουμε στο αίμα για να την ξαναχτίσουμε καλύτερη ή για να ποδοπατήσουμε με μανία τα συντρίμμια της; Μπροστά μας εκτείνεται ένα φάσμα που πατάει τόσο στην ιστορία όσο και στο φαντασιακό, που δίνει στέγη στους αρνητές των πάντων, συμμερίζεται τις απόψεις τους και επιμερίζει τα φλογερά τους πάθη. Χωράει και εκείνους που φοβούνται το τέλος του κόσμου και εκείνους που το επιθυμούν, εκείνους που το απεργάζονται κι εκείνους που το τρέμουν. Θεωρητικοί της αναπόφευκτης κατάρρευσης (“collapsologues”), μεσσιανιστές οικολόγοι, ριζοσπαστικοί αντι-ρατσιστές, λαϊκιστές, νοσταλγοί του “τριτοκοσμισμού” και λαϊκιστές της θυματοποίησης, ζηλωτές της “καθαρόαιμης καταγωγής” και ρατσιστές από την ανάποδη: ένα πλήθος που όλο και περισσότερο μοιάζει με στρατό.
Όσο και αν προσπαθούμε να το αρνηθούμε και να το σχετικοποιήσουμε, ένα ένστικτο θανάτου πλανιέται ήδη στην ατμόσφαιρα της γενικευμένης επανάστασης, όπως την φαντάζεται ο καθένας. Αφού για κάποιους η Δύση είναι ένοχη εξ ορισμού, δεν ξααβρισκόμαστε διεκδικώντας την αλλαγή, αλλά, λίγο-λίγο προσχωρούμε στο στρατόπεδο της καταστροφής, στην παλινόρθωση μιας βαρβαρότητας εκδικητικής.
Ένας χώρος ελευθερίας
Οι λόγοι; Πολλοί και διάφοροι. Ο θυμός, βουβός για πολύν καιρό, το αίσθημα ενοχής των «καθαρόαιμων» δυτικών ελίτ, η λήξη μιας αόριστης “αναστολής” που είχε δοθεί στις παραδοσιακές δημοκρατίες, οι λυσσαλέοι λαϊκισμοί και επιπλέον τα κοινωνικά δίκτυα. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το Διαδίκτυο αφύπνισε τα πλήθη, όπως είχε κάνει πριν από αιώνες η Τυπογραφία, ή ακόμα πιο παλιά ο πάπυρος. Δεν αλλάζουν τα μέσα εκτύπωσης και διανομής χωρίς να αλλάξει και ο τρόπος που γίνονται οι επαναστάσεις ή η αφύπνιση των μαζών. Μην ξεχνάμε, πρώτα μιλούν οι οθόνες και μετά μιλούν τα όπλα.
Στην πραγματικότητα, οι αγώνες δείχουν σαν να συγκλίνουν προς το καλύτερο τέλος ενός κόσμου: υπέρμαχοι της θυσίας, αντιρατσιστές, αλλά και μαζοχιστές διανοούμενοι, επαγγελματίες σκεπτικιστές, κυριαρχικοί μιλιταριστές, αλλά και εστέτ της ήττοπάθειας. Η επιθυμία να αλλάξει η Δύση έχει μολυνθεί σε βάθος από την επιθυμία πολλών να την δουν να πεθαίνει με φρικτές οδίνες. Και, μεσ’ την αναταραχή, διαγράφουμε το αυτοκτονικό επακόλουθο: ότι με τον θάνατο της Δύσης θα σκοτώσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό. Θα σκοτώσουμε το όνειρο να ζήσουμε στη Δύση, να πάρουμε βάρκες και αεροπλάνα για να φτάσουμε εκεί. Θα σκοτώσουμε αυτόν ακριβώς τον μοναδικό χώρο, όπου μπορεί κανείς να κάνει το θυμό του ν’ ακουστεί δυνατά.
Άλλωστε, μέσα σε αυτόν τον νέο ταξικό και φυλετικό αγώνα, η ίδια η υπεράσπιση της Δύσης ως χώρου ελευθερίας – ασφαλώς με ελλατώματα και ατέλειες- θεωρείται βλασφημία. Απαγορεύεται να πούμε ότι η Δύση είναι επίσης ο τόπος όπου βρίσκουμε καταφύγιο, όταν θέλουμε να ξεφύγουμε από τις αδικίες της χώρας καταγωγής μας, από τις δικτατορίες, από τους πολέμους, από την πείνα ή απλά ακόμα και από την πλήξη. Είναι της μόδας να λέμε ότι η Δύση είναι ένοχη για τα πάντα, ώστε όλοι οι υπόλοιποι να βγαίνουν εντελώς αθώοι. Η Δύση λοιπόν θα σταυρωθεί για τη σωτηρία όλων μας, ένα σώμα λευκό ενωμένο με τους δύο ληστές εκ δεξιών και εξ αριστερών αυτού του γιγάντιου Χριστού, σε οριζόντια ομοούσια Τριάδα.
Λάθη και αυταπάτες με μεγάλο κόστος. Η Δύση είναι ταυτόχρονα και ένοχη και αθώα. Ωστόσο, η θανάτωση ενός ενόχου δεν σπάει την αλυσίδα του πόνου. Απλώς τα θύματα και οι δήμιοι αλλάζουν ρούχα μεταξύ τους. Αυτό το ξέρουμε όλοι, είναι μια κοινοτοπία χρήσιμη να την κρατάμε στη μνήμη μας.
Είναι επείγον να συνειδητοποιήσουμε, ότι ο θυμός που ξεσπάει σήμερα είναι μπολιασμένος με τόσο έντονο ριζοσπαστισμό, ώστε, αν εξακολουθούμε να δείχνουμε την ίδια τύφλωση, η βία θα είναι αναπόφευκτη. Το σύνθημα “κάψτε τη Δύση”, αυτό το τόσο εύκολο όνειρο, που οι στρατευμένοι ταραχοποιοί του Διαδικτύου το εμπορεύονται υπό την μορφή μας «νέας καθαρότητας» και νομιμότητας, είναι ένα λάθος που θα έχει βαριές συνέπειες. Σε μερικές δεκαετίες, θα ξανασυναντηθούμε σε αυτούς τους απογυμνωμένους τόπους, συναρμολογώντας τη βαρβαρότητα που νομίζαμε ότι είχαμε αποκηρύξει.
Να μην συγχέουμε τον αντιρατσισμό με τον βανδαλισμό
Αυτές οι δίκες κατά της Δύσης- δίκες σοβιετικού τύπου- είναι τόσο βολικές, τόσο εκ του ασφαλούς και δεν κοστίζουν τίποτα σε κάποιον που δεν ζεί σε δικτατορία αλλά έχει διαφύγει. Δίκες οργανωμένες από διάφορους διανοουμένους του Νότου, που ζουν σήμερα με όλη τους την άνεση αυτεξόριστοι στη Δύση, ή από κάποιους παραπλανημένους ντόπιους. Οι δίκες αυτές είναι αδιέξοδες, και γίνονται ή για φιγούρα ή από δειλία. Δεν δείχνουν ούτε θάρρος, ούτε ειλικρίνεια, ούτε ωφελούν σε τίποτα. Δεν χρειάζεται πια να ξαναδιαβάσουμε τις τρέλες κάποιου δημοσιογράφου που πριν από είκοσι χρόνια διέφυγε από τη χώρα του στο Μαγκρέμπ και σήμερα αρκείται να καταγγέλλει την «τοπική» δικτατορία, χωρίς να πατήσει εκεί το πόδι του, και περνάει τον καιρό του μαστιγώνοντας τις δημοκρατίες που τον υποδέχτηκαν. Πόσο πιο εύκολο είναι να ξηλωθεί το άγαλμα ενός τυράννου, στο Βορρά, μπρος τις οθόνες των smartphones, παρά να ξηλωθεί ένας πραγματικός τύραννος που ζει στο «Νότο». Και όταν λέτε αυτά τα ρεαλιστικά εοπιχειρήματα, είναι ανώφελο ν’ απαντάτε σε αυτούς που θα σας κατηγορήσουν για πνευματική δουλοπρέπεια.
Ικανή για τερατώδεις πράξεις όταν πεινάει, -κατά την έκφραση ενός σέρφερ του διαδικτύου- άδικη και με προϊστορία βανδαλισμών, όμορφη και γοητευτική μέσα στη νύχτα του κόσμου, με φωτοστέφανο στη φαντασία του μετανάστη, ενάρετη, με μια δημοκρατία ατελή, υποκριτική εξαιτίας της αρπαγής των πόρων της Γης και εξαιτίας ενός φονικού αποικιακού παρελθόντος, αμέριμνη και ευτυχής, η Δύση είναι αυτή που είναι: με ατέλειες αλλά και δυνατότητες για βελτίωση και τελειοποίηση. Δεν είναι για να καταστραφεί. Εκείνοι που ονειρεύονται κάτι τέτοιο δεν ξέρουν να πλάσουν ένα όνειρο καλύτερο από τη βαρβαρότητα της εκδίκησης, δεν ξέρουν πώς να ξεπεράσουν την ενδόμυχη μνησικακία τους.
Αυτά, κατά τη γνώμη μου, είναι που πρέπει να θυμόμαστε, για να αποφύγουμε ο δίκαιος θυμός να ξεσπάσει την ορμή του με πράξεις εύκολες όσο και απεχθείς. Ο αντιρατσισμός είναι ένας δίκαιος αγώνας. Δεν πρέπει να διοχετευτεί σε δράσεις πνευματικού βανδαλισμού ή ταραχές σε έναν κόσμο τόσο εύθραυστο. Ο στόχος του ας είναι ένα καλύτερο μέλλον, όχι ένα παρελθόν που τυφλώνει. Για όλους. Αυτή είναι η πεποίθησή μου.
Μελίττα Γκουρτσογιάννη 