Μια πολύ ενημερωτική έρευνα του ραδιοφωνικού σταθμού 9.84 για το προσφυγικό.

ΚΟΥΦΟΝΗΣΙ FOREVER!

στην πισίνα

στο Γάλα

η πισίνα από ψηλά

το Γάλα

 

ΜΕ ΤΑ ΔΙΚΑ ΤΟΥ ΛΟΓΙΑ: ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ-ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ 2018

Ο Αιδεσιμώτατος Μπίλλυ. Κάνει κήρυγμα καταγγέλλοντας την καπιταλιστική αλλοτρίωση, καλώντας μας να μην καταναλώνουμε! Εμφανίστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών – που φέτος ειδικευόταν στα στρατευμένα εναλλακτικά θεάματα.

Δημοσιεύτηκε στο BOOKS’ JOURNAL Ιουλίου 2018

http://booksjournal.gr/slideshow/item/2783-o-aristerismos-sto-festival-athinwn

Κάπως καθυστερημένα ξεφύλλισα το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου. Μετά το περσινό φιάσκο και ρεζιλίκι με το σήριαλ Γιαν Φαμπρ (τί έχουμε ζήσει!), είχα φυσική περιέργεια για τις επιλογές του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου και των συνεργατών του Matthias von Hartz (Διεθνείς παραγωγές) Τζωρτζίνας Κακουδάκη (Εκπαιδευτικά προγράμματα) Δήμητρας Κονδυλάκη (Σύγχρονο ελληνικό θέατρο) Κώστα Πηλαβάκη (Μουσική) Στεριανής Τσιντζιλώνη (Χορός) (και τον Γιάννη Μηλιό πρόεδρο του διοικ. συμβουλίου)

Κρίνοντας λοιπόν από τα επεξηγηματικά κείμενα του προγράμματος, από τις περίπου 70 εκδηλώσεις, η πλειοψηφία είναι ή αναμασήματα και SOS oldies (αλλά όχι πάντα  goldies) και καμια δεκαπενταριά “πρωτοποριακά” που δίνουν έναν τόνο ιδεολογικής μονομέρειας με προσανατολισμό προς μια παρωχημένη αριστερίστικη πολίτικαλ-κορρεκτίλα. Με αντιευρωπαϊκά και τεχνοφοβικά σύνδρομα.

Ενδεικτικά, αντιγράφοντας από το πρόγραμμα:

Nature Theater of Oklahoma +EnKnapGroup – Το κυνήγι της ευτυχίας: “Μέσα σε ένα σαλούν, ένα μεξικανός μπάρμαν, ένας αυστριακός πωλητής, η αναπαράσταση μιας «ειρηνευτικής επέμβασης» στη Βαγδάτη,  χαρούμενοι όσο και ανατριχιαστικοί καουμπόικοι χοροί (…) συνθέτουν ένα σουρεαλιστικό παραμύθι για τον βίαιο δυτικό επεκτατισμό.”

Αρκάντι Ζαΐντες -ΤALOS: “(…) αποτέλεσμα της μελέτης του TALOS, ενός προγράμματος ασφαλείας της Ε.Ε. με στόχο την προστασία και παρακολούθηση των ευρωπαϊκών συνόρων, (…) εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους οι περιορισμοί των συνόρων και οι στρατηγικές παρακολούθησης χειραγωγούν το ανθρώπινο σώμα και γεννούν μια νέα χορογραφία”

J.Gosselin-1993: “με όχημα τα τούνελ της Μάγχης και του CERN (…) μια παράσταση για τη διάψευση του αφηγήματος της “Ενωμένης Ευρώπης”.

Π.Μάκκας- Αντιστολή: Καλλιτεχνική αναπαράσταση της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου (περφορμανς)

Mapa Teatro – Ο αποχαιρετισμός:  “Μετά από μισό αιώνα πολέμου, (…) στα τέλη του 2016 υπογράφεται ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης της Κολομβίας και της παλαιότερης ενεργής επαναστατικής οργάνωσης της Ν. Αμερικής, του FARC (…) Η υπογραφή της ειρήνης σηματοδοτεί το τέλος μιας ουτοπίας, τον αποχαιρετισμό στο παλαιότερο επαναστατικό όνειρο της Λατινικής Αμερικής.”

Από το πρόγραμμα δε θα μπορούσε να λείπει και η “εμφυλη “διάσταση: Γυναικεία Κολλεκτίβα Beaver + ομάδα AMOQA– Αφροδίτη: “(…) η σχέση σύγχρονης τέχνης και «επιτελεστικότητας του φύλου» με στόχο την ενδυνάμωση των διαφορετικών λόγων των φεμινιστικών και κουήρ πρακτικών Το πρόγραμμα διαρθρώνεται σε επιμέρους θεματικές όπως η καλλιτεχνική και η πολιτική διάσταση του σώματος, η πολιτικοποίηση των έμφυλων σωμάτων και ταυτοτήτων, ο κοινωνικός και πολιτισμικός ακτιβισμός κ.ά.”

Και ακόμα στο ίδιο βιολί: Αμάρυνθος (“θέατρο-ντοκουμέντο” για την υπόθεση της αλλοδαπής μαθήτριας που που κατήγγειλε ότι βιάσθηκε από ομάδα συμμαθητών της), Ελλάς Μονάχου (το ζήτημα της μετανάστευσης σήμερα, η ελληνική κοινότητα του Μονάχου, η συνεχιζόμενη κρίση της οικονομίας και της δημοκρατίας στην Ευρώπη και το εργασιακό τοπίο στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη κοινωνία), και κάποιος Αιδεσιμώτατος Billy περφόρμερ και ακτιβιστής, ιδρυτής της Εκκλησίας Stop Shopping (Σταματήστε να ψωνίζετε)  καταγγέλει την καπιταλιστική αλλοτρίωση, τον καταναλωτισμό και τον νεοφιλελευθερισμο).

Από το τσουνάμι δεν γλυτώνει ούτε η Κάρμεν που “τοποθετείται στην Ευρώπη των κλειστών συνόρων και της φτώχειας.”

Ειλικρινά, δεν ξέρω αν οι παραστάσεις πραγματικά ανταποκρίνονται στην παρουσίαση που διαβάζουμε στο πρόγραμμα. Είναι πιθανό, παρά το ιδεολογικό τους φορτίο, οι παραστάσεις να είναι καλές. Πάντως μια τέτοια παρουσίαση σίγουρα ένα μέρος του κοινού το διώχνει.

Κατά τα άλλα, η “επανάσταση” πάει χέρι-χέρι με τις συντηρητικές επιλογές: Συντηρητικές με την έννοια ότι επιλέγονται “σίγουρα χαρτιά”: Ντόρα Μπακοπούλου, Λούλα Αναγνωστάκη, Νανά Μούσχουρη, Ελευθερία Αρβανιτάκη, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μπέζος με Λειβαδίτη-Αναγνωστάκη-Γ. Θεοδωράκη, Calexico, κ.α.,  καλλιτέχνες με αναμφισβήτητη αξία, άλλοι μικρότερη, άλλοι μεγαλύτερη, αλλά που τους έχουμε δεί και ξαναδεί επί δεκαετίες. Από κοντά και άλλα σιγουράκια: πασίγνωστα χιλιοπαιγμένα κονηματογραφικά έργα σε θεατρική διασκευή (άλλη μόδα και αυτή!) Μπέργκμαν, Μπουνουέλ, ΦαρενάΙτ 451… Και τέλος οι αιώνιοι Αχαρνείς, Πλούτοι, Πέρσες, Αντιγόνες, Οιδίποδες κλπ που μοιάζουν με παραγέμισμα. Όλα αυτά αθροίζουν περίπου τις μισές από τις εκδηλώσεις και μαζί με την πρώτη κατηγορία, έχουμε πάνω από το 70% του συνόλου.

Το 30% που απομένει έχει μερικά πράγματα κατά τη γνώμη μου ενδιαφέροντα: Αφήνοντας κατά μέρος την Μάρτα Άργκεριχ, την “Ηρωϊκή “, το “Λυκόφως των θεών”, τον Στινγκ και τον Μπιλλ Μάρρεϋ ως εκτός συναγωνισμού, ξεχώρισα τον “Εθνικό Κήπο” του Θοδωρή Γκόνη, “Τα μυστικά της Εγνατίας” του Νίκου Κυπουργού, “Τhe Art of Dying” των Jukstapoz-Blackman-Γουζέλη, “Τhe Performance Shop” της Λίας Χαράκη, την “Περουζέ” του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, την ‘Απομίμηση ζωής” του Mundruczό, το “of ivory and flesh”της Freitas, το “We are leaving”του Warlikowski και το μιούζικαλ “Company”ως επιλογές με φαντασία. Μερικά από αυτά έχουν ήδη παιχτεί, αλλά το σημείωμά μου αυτό δεν έχει την έννοια καλλιτεχνικής κριτικής -δεν είμαι άλλωστε αρμόδια- αλλά της  αποτίμησης των επιλογών όχι για ένα “εναλλακτικό”, ένα fringe φεστιβάλ, αλλά για το πιο επίσημο φεστιβάλ της χώρας.

Και του χρόνου!

9/11: Μια παράπλευρη απώλεια

Άρθρο μου στη Μεταρρύθμηση 13/09/2018

         (άποψη του μνημειακού συμπλέγματος για την 9/11 Νέα Υόρκη)

Toν Ιούλιο του 2001 είμουν στη Γένοβα, στις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας του πάλαι ποτέ κραταιού κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης με την ευκαιρία της Συνόδου G8. Ένιωθα ακόμη μέρος του ευρύτερου κινήματος αμφισβήτησης (και των Πρασίνων, που συμμετείχαν) αλλά από τότε ο βαθύτερος πολιτικός μου εαυτός μου έλεγε ότι η παγκοσμιοποίηση δεν είναι κάτι μονοσήμαντο και η άρνησή της θυμίζει τους Λουδίτες που έσπαζαν τα πρώτα μηχανήματα. Πήγα λοιπόν στη Γένοβα με πολλές επιφυλάξεις. Παρά την ωραία ατμόσφαιρα πανηγυριού των πρώτων ημερών, με τις συναυλίες του Manu Chao και κάποιες μικρές εκδηλωσεις με φαντασία, οι επιφυλάξεις μου επιβεβαιώθηκαν από τα πρώτα κενρικά γεγονότα: την αδυναμία να αρθρωθεί ενιαίος λόγος και ενιαία δράση, το βαθύ χάσμα ανάμεσα στις πολιτικές οργανώσεις και τις ΜΚΟ, την αδυναμία μπροστά στην άσκοπη βία του black block, την στερεότυπη και ρηχή αντίδραση μπροστά στο φόνο του Τζουλιάνι από δύο νεαρούς χωροφύλαες, την παντελή αδιαφορία μπροστά στα αισθήματα των κατοίκων της Γένοβας, που διπλά πολιορκημένοι από τα αστυνομικά μέτρα του Μπερλουσκόνι και την εισβολή των αυτόκλητων «επαναστών» σηκώθηκαν κι έφυγαν. Τότε αναλογίστηκα ότι αυτό το κίνημα δεν έχει μέλλον…

Η πλήρης επιβεβαίωση ήρθε μερικούς μήνες μετά: Το κίνημα αυτό δεν κατάλαβε τίποτα από το μέγα γεγονός της 11ης Σεπτέμβρη 2001. Βουβάθηκε. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο οι περισσότεροι αριστεροί (όσοι δεν χυδαιολόγησαν) βρέθηκαν σε πλήρη αμηχανία να πάρουν θέση, δεν τόλμησαν να αντικρύσουν την κατάρρευση των αναλύσεών τους, δεν είδαν ότι ο κόσμος μας δεν θα ήταν πιά ο ίδιος. (Θυμάμαι ότι έψαχνα τις ευρωπαϊκές εφημερίδες για να βρώ ονόματα). Χάσαμε το κίνημα στοπ. Κάποια ιδεολογικά απομεινάρια του πήγαν να σηκώσουν λίγο κεφάλι αργότερα με τους «αγανακτισμένους» (indignados) της Ισπανίας και το πιο σοβαρό αμερικάνικο Occupy Wall Street, ωστόσο και αυτά έχουν σβήσει, γιατί δεν ανταποκρίθηκαν σε έναν κόσμο που αλλάζει δραματικά, με τα καταιγιστικά γεγονότα της αραβική άνοιξης, της ισλαμικής τρομοκρατίας, του εμφυλίου στη Συρία, του προσφυγικού κύματος, των κραυγαλέων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, των τρομερών εξελίξεων στην τεχνολογία. Και για να έρθουμε και στα δικά μας, ο ΣΥΡΙΖΑ, αφού ως αντιπολίτευση παρουσίασε μια εκφυλισμένη και συνάμα επικίνδυνη εκδοχή των «αγανακτισμένων», ως κυβέρνηση τον πρώτο καιρό νόμισε ότι έπιασε τη χρυσή ευκαιρία για να εφαρμόσει με τον πιο αδέξιο και αλλοπρόσαλλο τρόπο τις ιδέες ενός κινήματος που είχε πια πεθάνει…Τα αποτελέσματα θα τα ζούμε για καιρό.

FRANÇOIS DE RUGY, ο νέος υπουργός περιβάλλοντος της Γαλλίας.

Επειδή κρίνω ότι αφορά όχι μόνο τη Γαλλία αλλά και την Ευρώπη: Ο FRANÇOIS DE RUGY, μέχρι χτες πρόεδρος της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, αυτοπροσδιορίζεται ως «σοβαρός οικολόγος». Μέλος της κίνησης Génération écologie στη δεκαετία του ’90, εξελέγη πρώτη φορά βουλευτής το 2012 με την Εurope Ecologie-Les Verts. Έχει ως στόχο την έξοδο από την πυρηνική ενέργεια και την παραγωγή κατά 100% της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έως το 2050.
Το 2015 έγραψε το βιβλίο «Οικολογία ή αριστερισμός- πρέπει να διαλέξουμε». Υποστηρίζει: » Η πολιτική οικολογία, εγκλωβιζόμενη συνεχώς μέσα σε θέσεις πάντα αρνητικές, ξεστρατίζοντας προς την άκρα αριστερά, προδίδει το DNA της και οδηγείται στα βράχια» Ο DE RUGY ήταν ένας από αυτούς που πρότεινε ο Κον-Μπεντίτ για διάδοχο του Υλό.

Η Ελλάδα στη δυστυχή Ευρώπη

Εξαιρετικό άρθρο του Παναγή Παναγιωτόπουλου. Και μην σπεύσετε να το πείτε απαισιόδοξο, γιατί όπως λέει και το ανέκδοτο «στον πόλεμο, οι απαισιόδοξοι Εβραίοι πήγαν στην Αμερική- οι αισιόδοξοι Εβραίοι πήγαν στο Άουσβιτς»! Μόνο μία παρατήρηση: ο αρθρογράφος μου φαίνεται κάπως επιεικής για τις εθνικιστικές/ταυτοτικές παρεκκλίσεις των ανθρώπων σε Ελλάδα και υπόλοιπη Ευρώπη. 

του Παναγή Παναγιωτόπουλου*

ΤΟ ΒΗΜΑ 2/9/18

Η αίσθηση παρακμής της ελληνικής δημοκρατίας και η συνακόλουθη ομφαλοσκόπηση έχουν επικρατήσει. Η μαζική ένδεια και η εξάτμιση της προοπτικής ευημερίας επιβλήθηκαν από την κυβέρνηση ως «μεταμνημονιακή κανονικότητα», και μαζί επιβεβαιώθηκε και η αυτολύπηση για την καταραμένη χώρα. Και είναι λογικό αν συγκρίνεις την Ελλάδα με τις χώρες που στ’ αλήθεια βγήκαν από τα μνημόνια και τη λιτότητα. Ιρλανδία, Κύπρος και Πορτογαλία, η καθεμία από τον δικό της δρόμο, ανοίγουν βήμα και συναντούν ξανά τον ταραγμένο κόσμο, χωρίς να δοκιμάζεται η δημοκρατία τους και χωρίς υπονόμευση της κοινωνικής συνύπαρξης.

Η Ελλάδα εξέρχεται από τον ευρωπαϊκό δανεισμό για να αναμετρηθεί με το παγκόσμιο κεφάλαιο συναισθηματικά διαιρεμένη, υπό διαρκή εμφυλιοπολεμική απειλή, με μεγάλες κοινωνικές μάζες στο ακραίο περιθώριο, με την πάλαι ποτέ κραταιά μεσαία τάξη σε προϊούσα σήψη και τους πολίτες εκτεθειμένους σε όλους τους πιθανούς κινδύνους: από τη λοιδορία που τους επιφυλάσσει η κυβέρνηση αν απανθρακωθούν οι συγγενείς τους μέχρι τον θάνατο από κουνούπι, για να μείνουμε στο φάσμα των θεμελιωδών υποχρεώσεων που η εξουσία αρνείται να αναλάβει.

Ο… εξωτικός προορισμός

Οι συγκρίσεις με αυτές τις χώρες και η εσωτερική ψυχική εξουθένωση έχουν στενέψει το οπτικό πεδίο. Η ευρωπαϊκή εικόνα δεν φτάνει στα θολωμένα μας μάτια. Συμβιβαζόμαστε με την εθνική μοναξιά, παραμένουμε ανακουφισμένοι στο ευρώ, ενοχικά και κάπως αλήτικα ρουφάμε κονδύλια της ΕΕ και, φτωχότεροι, με το κεφαλάκι μας ήσυχο και χαμηλωμένο, αναπαράγουμε εαυτόν. Οι λάτρεις της ελληνικής ιδιαιτερότητας ας μείνουν ήσυχοι, καμία από τις πρώην μνημονιακές χώρες δεν είναι σαν εμάς. Η χώρα δεν κατάφερε βέβαια να μετατραπεί σε αυτό που ονειρευόταν η κυβέρνησή της, μια πιο ωραία Βενεζουέλα, έγινε όμως ο ιδανικός τόπος για να πίνουν τα ποτά τους – εν μέσω ερειπίων – οι διανοούμενες τάξεις της Δύσης. Ενας εξωτικός προορισμός.

Το επαναλαμβανόμενο ελληνικό παράδοξο εν τούτοις επανέρχεται. Την ώρα που αδυνατούμε να θυμίσουμε – έστω και λίγο – τις περιφερειακές χώρες που ξεπέρασαν την κρίση, μοιραζόμαστε τα δύστυχα πάθη του ευρωπαϊκού κέντρου.    

Και τα πάθη αυτά δεν είναι άλλα απ’ αυτά που προκαλούνται όταν οι πολίτες της Ευρώπης, δέσμιοι για τρεις δεκαετίες της καταναλωτικής τους αμεριμνησίας, ανακαλύπτουν βίαια ότι ο κάποτε πρώτος κόσμος, η Ευρώπη της ευμάρειας και της ασφάλειας, είναι ο μεγάλος χαμένος της μετατόπισης οικονομικής δύναμης που έχει οριστικά πλέον συντελεστεί στο πλανήτη, δηλαδή της παγκοσμιοποίησης. Είκοσι χρόνια μετά το τέλος του κομμουνισμού και του διπολισμού, που, ως άλλος θερμοστάτης, ρύθμιζε κοινωνικά συναισθήματα και τακτοποιούσε πολιτικές ταυτότητες, οι Ευρωπαίοι δοκιμάζουν τη ρευστοποίηση της ζωής τους.

Η οικονομία δεν μπορεί πλέον να χρηματοδοτήσει την κοινωνική πρόνοια, οι εισοδηματικές αποστάσεις μεγάλωσαν πολύ, η επισφάλεια της καθημερινότητας, η προσωρινότητα της διακεκομμένης εργασίας, η διάσπαση της ταυτότητας από τα πολλαπλά jobs ερημώνουν την ψυχή και ακυρώνουν τον ελεύθερο χρόνο, ο παλιός κοινωνικός ανελκυστήρας των λαϊκών στρωμάτων είναι χαλασμένος και καμία υπερφιλελεύθερη κινητικότητα μεγάλων κινδύνων και μεγάλων ευκαιριών που θα βασίζεται στην εργασία και στην επινοητικότητα δεν δείχνει έτοιμη να τον αντικαταστήσει. Η φιλελευθεροποίηση της ζωής άγγιξε τα όριά της: το δείχνει η μετάπτωση της καταναλωτικής και πολυτελούς προσδοκίας των 90s στη low cost  ψευδαίσθηση του ατομικιστικού «ευ ζην» για θλιμμένους millennials. Τα σχέδια ζωής όλων, πλην της ιθύνουσας παγκοσμιοποιημένης τάξης, ρευστοποιούνται πριν καν αρχίσουν να σχεδιάζονται από τους ενδιαφερομένους.

Ο θάνατος του χρόνου

Από αυτό το πλέγμα της νέας δυστυχίας, πολύ περισσότερο από τη φτώχεια, πρέπει να κρατήσουμε κάτι άλλο. Τον θάνατο του χρόνου. Η  εργασιακή ευελιξία απορρυθμίζει την καθημερινότητα, ανατρέπει τις εβδομαδιαίες τελετουργίες αιώνων, θρυμματίζει το ημερολόγιο, χωρίς έστω να εγγυάται – πέρα από τη στοιχειώδη συμμετοχή στον καταναλωτισμό β’ διαλογής – ότι μέσα από την εργασία σου μπορεί να χτίσεις το μέλλον της προσωπικής σου ευημερίας. Το μέλλον, η ελπίδα ότι η επόμενη γενιά θα απολαύσει μεγαλύτερη ευημερία από την προηγούμενη, είναι που νεκρώνεται μαζί με το τέλος του ευρωπαϊκού κοινωνικού συμβολαίου. Το «No future» της πανκ αντίδρασης στη βρετανική παρακμή και στον πόνο της εργατικής τάξης κάλλιστα θα μπορούσε να γίνει τώρα σύνθημα της ευρωπαϊκής μεσαίας τάξης αν η τελευταία αντιλαμβανόταν ότι η εύρωστη, και ταυτόχρονα προστατευτική, ήπειρος που υποσχόταν ένα μέλλον για όλους έχει φύγει και δεν θα επιστρέψει όπως την ξέραμε, ούτε με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές συμπίεσης της εργασίας, πολλώ δε μάλλον με τον λαϊκιστικό αντιφιλελεύθερο κρατισμό και τη δυναστική φορολογία.

Μαζί με τον ρευστοποιημένο χρόνο και το νεκρωμένο μέλλον, οι Ευρωπαίοι βιώνουν μια δεύτερη συνάντηση που δεν στερείται ιστορικής ειρωνείας. Οι γενιές του σήμερα υποφέρουν από την Ευρώπη του χθες ενώ θρηνούν για ένα αύριο που μπορεί να μην έρθει ποτέ.

(Αυτο)Τιμωρούνται για την παλιά αυτοκρατορική / αποικιακή καταπίεση των Αλλων και ταυτόχρονα υφίστανται τα αποτελέσματα μιας ψευδούς εντύπωσης συνεχιζόμενης ευμάρειας που επικρατεί στους εκτός Ευρώπης. Η μεταναστευτική πίεση (περί αυτής πρόκειται) δεν μεταφράζει μόνο οδύνη και αθλιότητα των εμπόλεμων περιοχών του πλανήτη. Αποκαλύπτει μια τρομακτική ασυμμετρία στη θέαση του κόσμου. Η αδυναμία πλέον του κράτους πρόνοιας να αποτελέσει το εφαλτήριο μιας ασφαλούς ανοδικής κινητικότητας για τους πιο αδύναμους Ευρωπαίους είναι μια πραγματικότητα που δεν αφορά όσους έρχονται στην ήπειρο με την ελάχιστη επιδοματική και νοσοκομειακή προσδοκία. Τα ματαιωμένα σχέδια ζωής των δικών μας μικροαστών μοιάζουν λεωφόροι ευτυχίας και δημιουργικότητας στα μάτια όσων ρισκάρουν τη ζωή στη Μεσόγειο για να πατήσουν ευρωπαϊκή γη. Και αν η ενοχή για τα αποικιακά χρόνια μεταφράζεται σε μια αμετροεπή παραχώρηση δικαιωμάτων σε εθνοπολιτισμικές κοινότητες – και όχι σε ελεύθερα άτομα -, σε ανοχή απέναντι στο ριζοσπαστικό Ισλάμ, στην υιοθέτηση ενός πολυπολιτισμικού μοντέλου όπου οι εισερχόμενοι δεν υιοθετούν τους εγχώριους κανόνες και ενίοτε επιβάλλουν τον δικό τους (θρησκευτικό) νόμο, η παρεξήγηση για τις δυνατότητες υποδοχής, το «μέλος-φάντασμα» μιας ευρωπαϊκής ευμάρειας που δεν υπάρχει πια, προκαλεί εκείνη τη μεταναστευτική ορμή που καθιστά τα σύνορα διαπερατ, ενίοτε και ανοικτά.

Το τέλος του χώρου

Με αυτή τη συνθήκη εγκαθιδρύεται μια αίσθηση τέλους του χώρου, του υλικού εδαφικού χώρου ως κοινής ιδιοκτησίας των μελών μια εθνικής κοινωνίας. Ο δεξιός εξτρεμισμός δεν χάνει βέβαια την ευκαιρία να υπονομεύσει τη δημοκρατία υποκλέπτοντας το αίτημα για εθνική κυριαρχία από τα παραδοσιακά κόμματα. Το τελευταίο όμως εκφράζει μια αυθεντική λαϊκή δυσφορία, τον φόβο της απώλειας της γειτονιάς, της πολυκατοικίας, του χωριού, και εν τέλει της ύστατης περιουσίας που κατέχουν οι μη κατέχοντες του έθνους, του συνόρου.

Αυτή η αίσθηση απαλλοτρίωσης της ύστατης ιδιοκτησίας, του εθνικού – ή έστω ευρωπαϊκού – συνόρου, πέρα από τον πόνο και την ακροδεξιά – εθνικιστική ριζοσπαστικοποίηση στην οποία νομοτελειακά οδηγεί, έχει και άλλες, επίφοβες ιδιότητες. Ενσωματώνει και συνάμα ακυρώνει την κοινωνική αγωνία του πρώτου «θανάτου». Αυτό που προσφυώς αποκλήθηκε «πολιτισμική ανασφάλεια» εγκιβωτίζει και υποκαθιστά την οικονομική ανασφάλεια. Η άμυνα για τον χώρο γίνεται η επικίνδυνη μετωνυμία της άμυνας για τον χρόνο και η μάχη για το μέλλον μετατρέπεται στενά σε διαπάλη για το έθνος.  

Η περίπτωση της Γερμανίας είναι εμβληματική αυτού του διπλού θανάτου και της παράδοξης και επικίνδυνης για τη Δημοκρατία μεταφοράς εν συνόλω των δεινών και της αγωνίας στη σφαίρα της ταυτότητας, του πολιτισμού και της γης. Υπόκωφα πάντως η ελληνική συνθήκη μετά το 2015 διαμορφώνεται καθ’ ομοίωσιν της Γερμανίας. Από κάποια άποψη είναι αναμενόμενο, η καγκελάριος, της οποίας η μακρά και αξιοσημείωτη θητεία κινδυνεύει να τελειώσει μέσα σε αίμα, βία και δημοκρατικές απώλειες, ήταν και είναι η μεγαλύτερη χορηγός της ελληνικής πολιτικής εξουσίας. Εκείνης που δεν δίστασε βάλει την ταφόπλακα στον σκοτωμένο χρόνο και σε όποιο μέλλον των επόμενων γενεών και να στρώσει το χαλί στην πιο φοβική αντίδραση μπροστά στην ανασφάλεια ταυτότητας και στην αίσθηση απώλειας του τόπου. Στη χειρότερή τους στιγμή, τους μοιάζουμε.

*Ο κ. Παναγής Παναγιωτόπουλος είναι επίκουρος καθηγητής Κοινωνιολογίας του ΕΚΠΑ.

 

Στο κατάστρωμα του «ΙΟΝΙΣ», γυρίζοντας από τα Κύθηρα 26 Αυγούστου 2018

Κύθηρα – Αύγουστος 2018

Στις θαλασσινές σπηλιές της (Πορ)Φυρής Άμμου

 

Στο δρόμο για τα Κύθηρα: ο Καβο-Μαλιάς

Μεγαλοπρέπεια

 «…και μ’ένα λόγο συνάζει ο μάγος τα φουσάτα και σά να έριχνε θανάσιμους οχτρούς τα διασκορπίζει περίγυρα. Τρία ρίχνει στις Νεραϊδοσπηλιές, κάτι σταχτιές πέτρες που κρέμονται απάνω από τη χούνη του Λαχιού. Άλλα τρία ρίχνει στον Κούνο, ψηλά στο Παραδείσι. Και το φοβερότερο, με βρισιές κι αναθέματα, γυρίζει και το ρίχνει στον πάτο της θάλασσας, αντίκρυ στο Τσιρίγο. Για τούτο σας λέω, τις φουρτούνες του Καβομαλιά δεν τις κάνουν άνεμοι. Ακούτε εμένα.Τις κάνουν τα στοιχειά!…» (Ανδρέα Kαρκαβίτσα-Τα λόγια της πλώρης)