Ένα σαφές όραμα για το ευρώ, ώστε να βγει ενισχυμένο από αυτη την κρίση.
συλλογικό κείμενο
Εδώ και αρκετές ημέρες, οι προοπτικές για μια βιώσιμη ρύθμιση της οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα μοιάζουν να είναι σε κατασταση λυποθυμίας, τα χρέη της Πορτογαλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας γίνονται αντικείμενο όλο και πιο βίαιων επιθέσεων από τη μεριά των αγορών, ενώ οι διαπραγματευτές δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, στην προσπάθεια για κάποια λύση δεν τα καταφέρνουν.
Οι λόγοι γι αυτή την αδυναμία είναι πολλοί: η απότομη υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Πορτογαλίας είναι ένας λόγος, ένας άλλος είναι οι δυσκολίες της Γερμανικής κυβέρνησης να ξεπεράσει τα πολιτικά -και ίσως και τα συνταγματικά-εμπόδια που συναντά, και ακόμη άλλος ένας λόγος είναι η αποτυχία ενός σχεδίου που επεξεργάστηκαν οι μεγάλοι οικονομικοί παίκτες, που ωστόσο δεν βρήκε την δέουσα υποστήριξη.
Ωστόσο, όλοι αυτοί οι λόγοι συνοψίζονται πρακτικά σε έναν μόνο: Οι πολιτικοί δεν έχουν ενα σαφές όραμα για το τι διακυβεύεται σημερα και χρησιμοποιούν το πολιτικό τος κεφαλαιο για να ξεπεράσουν τις άμεσες δυσκολίες.
Σαφές όραμα: το Ευρώ πρέπει να επιβιώσει από αυτήν την κρίση και θα επιβιώσει. Θα βγει μάλιστα και ενισχυμένο. Έχει ήδη αρχίσει η επεξεργασία εργαλείων που έως τώρα έλλειπαν από αυτό το πρωτοφανές στην ιστορία σχέδιο, μιας νομισματικής ζώνης χωρίς κράτος και χωρίς προϋπολογισμό.
Τα πρώτα βήματα πραγματοποιήθηκαν ήδη σε όλη την πορεία διαχείρησης της κρίσης: το ένα εμπόδιο μετά το άλλο υπερπηδήθηκε, με επίπονες προσπάθειες βεβαίως, κάθε φορά το κοινό σχέδιο των Ευρωπαίων επιβίωνε και βρέθηκαν λύσεις χάρις σε σημαντικές καινοτομίες. Η αναγκαιότητα υπαγόρευσε τους όρους της και ο συντονισμός των οικονομικών πολιτικών ενισχύθηκε, πράγμα που έπρεπε να είχε συνοδεύει τό σύμφωνο σταθερότητας από την αρχή.
Χωρίς Ευρώ και χωρίς Ευρώπη, η τύχη όλων θα ήταν χειρότερη. Τα νέα κοινοτικά εργαλεία που εφαρμόστηκαν αποδεικνύουν την ικανότητα των ευρωπαίκών θεσμών να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις.
Σαφές όραμα: Τα κράτη πρέπει να εγγυώνται για τις καταθέσεις των πολιτών. Ο καθένας πρέπει να μπορεί να εμπιστεύεται την τράπεζά του. Δεν πρέπει όμως οι φορολογούμενοι να πληρώνουν για τις επενδύσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, τα οποία έκριναν σωστό να αγοράσουν μέρος του ελληνικού χρέους, ή για τις υποχρεώσεις των τραπεζών που αποδείχτηκαν ευάλωτες ή και χρεωκόπησαν, όπως στην περίπτωση της Ιρλανδίας και της Ισλανδίας.
Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πήραν ρίσκα – αυτό είναι μέρος της δουλειάς τους. Οι μέτοχοί τους, οι υπεύθυνοι των υποχρεώσεων πο δημιουργησαν οι τράπεζες, πρέπει να αναλάβουν το μερίδιο το φορτίου που τους αναλογεί. Και αυτό πρέπει να γίνει χωρίς βεβαίως να απειληθεί η σταθερότητα του συστήματος, πρέπει όμως να γίνει.
Σαφές όραμα: Η ρύθμιση δεν πρέπει να περιοριστεί σε εθνικά πλαίσια. Ούτε το Συμβούλιο του Ευρώ, ούτε η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα (ΒCE) δεν μπόρεσαν να προλάβουν την άνοδο των ρίσκων και του συχνά υπέρμετρου ιδιωτικού δανεισμού. Η κρίση θα μας αναγκάσει να θέσουμε σε εφαρμογή το πρώτο στάδιο μιας ρύθμισης των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών αγορών αληθινά Ευρωπαϊκής. Πρέπει να της δώσουμε τα μέσα για να πετύχει μακροπρόθεσμα και να συνεισφέρει σε μια καλύτερη ρύθμιση της παγκόσμιας οικονομίας.
Σαφές όραμα: Για όσους ακόμη αμφιβάλλουν, η κρίση διδάσκει ότι κανείς δεν μπορεί να ζεί επ’ άπειρον πέραν των δυνατοτήτων του, και αυτό ισχύει και για τα κράτη. Η μείωση των ελλειμμάτων πρέπει να πραγματοποηθεί. Ωστόσο ο έλεγχος του ελλείμματος πρέπει πραγματοποηθεί σε βάθος χρόνου ρεαλιστικό , με στάδια συγκεκριμένα, και να μη βάζει ανέφικτους στόχους που θα καταρράκωναν την αξιοπιστία του, μια και δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν για πολύ την υποστήριξη των πληθυσμών και των εκλεγμένων αντιπροσώπων τους.
Σαφές όραμα: Πρέπει να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να αποφύγουμε να πέσει έξω το ελληνικό χρέος. Τις συνέπειες ενός τέτοιου ενδεχομένου κανείς σήμερα δεν θα μπορούσε να τις ελέγξει. Και μην ξεχνάμε ότι οι πρώτοι που θα υπέφεραν θα ήταν οι ίδιοι οι Έλληνες. Η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη προϋποθέτει την συμμετοχή των Κρατών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε λύσεις που θα ελαφρύνουν το φορτίο από τους ώμους των πολιτών στις υπερχρεωμένες χώρες.
Ας αναγνωρίσουμε ότι ορισμένα χρέη, όπως αυτό της Ελλάδας, κοστίζουν και θα κοστίσουν λιγώτερο από άλλα. Αυτό αργά ή γρήγορα θα μεταφραστεί σε μετρήσιμες απώλειες για τους επενδυτές, πράγμα που αποτελεί ένα φυσιολογικό αντιστάθμισμα στα υπέρογκα κέρδη που αυτοί αποκόμισαν αγοράζοντας χρέη με μεγαλύτερο ρίσκο από άλλα. Αυτό είναι γεγονός κοινώς παραδεκτό.
Αυτό που χρειάζεται είναι αυτές οι απώλειες αξιών να κάνουν δυνατή την ελάφρυνση των βαρών που υφίστανται οι πολίτες των χρεωμένων κρατών. Γι αυτό και έχουν τόση σημασία οι μηχανισμοί που κατευθύνονται σε λύσεις τέτοιας φύσεως, όπως η επαναγορά ενός μέρος των πιο προβληματικών εθνικών χρεών με βάση (με τη εγγύηση;) κοινοτικά ή διεθνή κονδύλια, με στόχο αυτό το μέρος του χρέους να εκμηδενιστει, ώστε η ενδιαφερόμενη χώρα να επωφεληθεί από την πτώση της αξίας των ομολόγων. Αυτά είναι απλές αρχές. Αν τις υιοθετήσουν οι βασικοί πολιτικοί υπεύθυνοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, άν τα Κράτη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τις εφαρμόσουν, θα μπορέσουν να εξευρεθούν λύσεις.
Γι αυτό απευθύνουμε επίσημη έκκληση: Η Ευρώπη και οι πολίτες της μπορούν να βγούν από τη σημερινή κρίση πιο δυνατοί. Αρκεί να υπάρξει ένα σαφές κοινό όραμα για να οδηγήσει τη δράση.
Jacques Delors, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1985-1994),
Felipe Gonzalez, πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας(1982-1996)
Romano Prodi, πρώην πρόεδρος της Ιταλίας (1996-1998 και 2006-2008)
Etienne Davignon, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1981-1985) και μέλος του κύκλου προβληματισμού Notre Europe ;
Antonio Vitorino, πρώην Ευρωπαίος επίτροπος (1999-2004), πρώην υποθργός άμυνας της Πορτογαλίας (1995-1997).
Επίσης προσυπογράφουν το κείμενο : Gilles de Margerieet Stéphane Boujnah για το «En temps réel» ; Yves Bertoncini την «Notre Europe».
Μελίττα Γκουρτσογιάννη 